TP. HỒ CHÍ MINH, 12/6/2017 – Hôm nay, lãnh đạo và cán bộ cấp cao của Bộ Y tế, Đại sứ quán Hoa Kỳ, tổ chức PATH, chính quyền thành phố, các tổ chức cộng đồng, các công ty tư nhân và những người nổi tiếng đã tham gia Lễ khởi động chính thức dịch vụ dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) tại Việt Nam. Sự kiện được mong chờ và mang tính truyền thông này đánh dấu bước tiến quan trọng của Việt Nam trong chiến lược nhằm giảm các ca nhiễm HIV mới.

Bà Mary Tarnowka, Tổng Lãnh sự Hoa Kỳ đã phát biểu: “Một lần nữa, chúng ta được chứng kiến Việt Nam đi tiên phong trong khu vực về những sáng kiến trong lĩnh vực phòng, chống HIV, đem các dịch vụ HIV quan trọng tới những người cần nhất. Chúng tôi đánh giá cao mối quan hệ hợp tác lâu dài của Việt Nam và Hoa Kỳ và chúng ta đang nỗ lực cùng nhau thúc đẩy để Việt Nam đạt được mục tiêu 90-90-90 vào năm 202 0 (¹)".

Dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) là dịch vụ giúp cho những người chưa bị nhiễm HIV nhưng có nguy cơ cao, có thể dự phòng lây nhiễm HIV bằng cách uống 1 viên thuốc mỗi ngày như một phần của chiến lược dự phòng HIV kết hợp. Đây là thuốc kháng vi-rút (ARV) chứa tenofovir. Khi một người phơi nhiễm với HIV qua quan hệ tình dục hoặc tiêm chích ma túy, biện pháp dự phòng trước phơi nhiễm HIV qua đường uống này có thể bảo vệ họ khỏi bị nhiễm HIV. Nếu được dùng đều đặn và thường xuyên, PrEP đã được chứng minh sẽ làm giảm nguy cơ nhiễm HIV ở những người có nguy cơ cao tới 92%. Từ năm 2015, Tổ chức Y tế Thế giới đã khuyến cáo mạnh mẽ việc sử dụng PrEP như một phần trong chiến lược dự phòng HIV kết hợp cho những người có nguy cơ nhiễm HIV cao.

Tiến sỹ Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục phòng, chống HIV/AIDS chia sẻ: “PrEP là biện pháp dự phòng HIV mới và hữu hiệu đang ngày càng được áp dụng trên thế giới, kể cả ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Với việc đưa dịch vụ PrEP vào Việt Nam, chúng ta có cơ hội giảm mạnh các ca nhiễm HIV mới và loại trừ HIV ở Việt Nam vào năm 2030.”

Giới thiệu dịch vụ PrEP là mục tiêu lâu dài do Kế hoạch Cứu trợ Khẩn cấp AIDS của Tổng thống Hoa Kỳ (PEPFAR) hỗ trợ thông qua Dự án Healthy Markets của Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID). “Việc lồng ghép PrEP vào các dịch vụ HIV tại Việt Nam sẽ thúc đẩy giảm mạnh các ca nhiễm HIV mới ở các nhóm có nguy cơ cao. Mục tiêu của chương trình thí điểm PrEP này là tìm ra mô hình cung cấp dịch vụ tốt nhất có tính bền vững. Kết quả thí điểm sẽ được sử dụng để xây dựng hướng dẫn quốc gia và cơ chế tài chính cho PrEP trong tương lai”, Tiến sỹ Kimberly Green, Giám đốc Dự án Healthy Markets phát biểu.

Tương tự như thành công của chương trình thí điểm dịch vụ xét nghiệm HIV tại cộng đồng khởi động năm 2016, PrEP đầu tiên được giới thiệu cho các nhóm dân cư có nguy cơ lây nhiễm HIV cao như: nam có quan hệ tình dục đồng giới, người  chuyển giới nữ và bạn tình (vợ/chồng) âm tính của người có H. Một khảo sát thực hiện đối với nhóm nam có quan hệ tình dục đồng giới và người chuyển giới nữ cho thấy 91% người được hỏi cho biết sẽ sử dụng PrEP nếu dịch vụ sẵn có. 

Để tiếp cận và gây dựng niềm tin từ các nhóm dân cư này, PrEP được cung cấp tại cả phòng khám công và phòng khám tư, kể cả phòng khám là doanh nhiệp xã hội do chính thành viên của các nhóm cộng đồng vận hành. Các tổ chức cộng đồng đang cung cấp dịch vụ xét nghiệm HIV tại cộng đồng và tự xét nghiệm tham gia sàng lọc khách hàng để xác định xem họ có đủ điều kiện sử dụng PrEP không và chuyển gửi họ tới dịch vụ.

Anh Nguyễn Anh Thuận, từ phòng khám Galant nơi cung cấp dịch vụ PrEP chia sẻ: “PrEP là một lựa chọn tuyệt vời giúp bạn tự bảo vệ mình khỏi HIV, bên cạnh việc thực hiện hành vi tình dục an toàn và sử dụng bao cao su. Phản hồi về PrEP mà chúng tôi nhận được từ khách hàng rất tích cực, và tỷ lệ kê đơn dùng PrEP đang gia tăng nhanh chóng - người dân Việt Nam đã sẵn sàng và mong muốn có PrEP”! "

Việc kê đơn dùng PrEP đã được bắt đầu từ tháng 3 năm 2017. Chương trình thí điểm sẽ được thực hiện đến tháng 9 năm 2018. Kết quả thí điểm sẽ được tổng kết và trình Bộ Y tế nhằm định hướng cho các bước tiếp theo. Thông qua PEPFAR, Chính phủ Hoa Kỳ hợp tác chặt chẽ với Bộ Y tế, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, Quỹ Toàn cầu phòng chống AIDS, Lao và Sốt rét và các đối tác khác sẽ xây dựng cơ chế bền vững nhằm tiếp tục khi Việt Nam đảm nhận trách nhiệm tài chính và nguồn lực cho chương trình dự phòng, điều trị và loại trừ HIV.

Lễ khởi động Dịch vụ dự phòng trước phơi nhiễm HIV tại Việt Nam do Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) và PATH đồng tổ chức.

(¹) Đến  năm 2020, 90% người nhiễm HIV biết được tình trạng của mình; 90% người được chẩn đoán nhiễm HIV được duy trì điều trị thuốc kháng vi-rút (ARV); và 90% người được điều trị ARV kiểm soát được tải lượng vi-rút ở mức thấp và ổn định.